Κοινοτική Οδηγία 542 του 2022

Κοινοτική Οδηγία 542 του 2022

Η Οδηγία (ΕΕ) 2022/542 του Συμβουλίου της 5ης Απριλίου 2022 τροποποιεί τις οδηγίες 2006/112/ΕΚ και (ΕΕ) 2020/285 όσον αφορά τους συντελεστές του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ). Κύριοι στόχοι και βασικά σημεία της Οδηγίας:eur-lex.europa+2

  • Προσφέρει στα κράτη μέλη μεγαλύτερη ευελιξία στον καθορισμό των συντελεστών ΦΠΑ, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές, ακόμα και κάτω του 5% ή και πλήρη απαλλαγή με δικαίωμα έκπτωσης εισερχομένου φόρου, σε ορισμένες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών που καλύπτουν βασικές ανάγκες (π.χ., τρόφιμα, φάρμακα, διακίνηση πολιτών, βιβλία, είδη υγείας κλπ.), όπως αυτές ορίζονται στο παράρτημα ΙΙΙ της οδηγίας 2006/112/ΕΚ.sede.agenciatributaria+1
  • Εξελίσσει το νομοθετικό πλαίσιο του ΦΠΑ ώστε να είναι συμβατό με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας καθώς επιτρέπει μειωμένους συντελεστές σε αγαθά και υπηρεσίες φιλικές προς το περιβάλλον.
  • Καθορίζει πως από 1 Ιανουαρίου 2025, οι νέοι κανόνες θα είναι υποχρεωτικοί για τα κράτη μέλη, ενώ η ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024.
  • Ειδικά για την Ελλάδα, επιτρέπεται η εφαρμογή μειωμένων συντελεστών έως 30% χαμηλότερα στα νησιά του Αιγαίου (εκτός Κρήτης), όπως Λέσβος, Χίος, Σάμος, Δωδεκάνησα, Κυκλάδες και άλλα παραμεθόρια ή νησιωτικά διαμερίσματα, περιλαμβανομένης της Σκύρου.

Ενδεικτικά, οι προβλέψεις για τα νησιά του Αιγαίου δίνουν τη δυνατότητα εφαρμογής:

  • 17% αντί 24% (κανονικός συντελεστής),
  • 9% αντί 13% (μειωμένος συντελεστής)
  • 4% αντί 6% (υπερμειωμένος συντελεστής).

Η οδηγία θεωρείται κομβική για τη φορολογική πολιτική της ΕΕ, εξισορροπώντας τις ανάγκες δημοσιονομικής ευελιξίας με τη στήριξη ευάλωτων κοινωνικών και γεωγραφικών ομάδων και την ενίσχυση της πράσινης μετάβασης. Για την εφαρμογή των διατάξεων στην Ελλάδα απαιτείται ενσωμάτωση της οδηγίας στην εθνική έννομη τάξη.

Ποια είναι τα βασικά σημεία της οδηγίας 542 του 2022 σε σχέση με τον ΦΠΑ

Τα βασικά σημεία της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/542 σε σχέση με τον ΦΠΑ είναι τα εξής:

  • Ευελιξία στους συντελεστές ΦΠΑ: Τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ — ακόμη και κάτω του 5% ή και πλήρη απαλλαγή με δικαίωμα έκπτωσης εισερχόμενου φόρου — για συγκεκριμένες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών βασικών αναγκών, όπως τρόφιμα, φάρμακα, μεταφορές πολιτών, βιβλία, είδη υγείας κ.ά.
  • Στήριξη πράσινης φορολογίας: Η οδηγία δίνει δυνατότητα μειωμένων συντελεστών σε αγαθά και υπηρεσίες φιλικές προς το περιβάλλον, στηρίζοντας τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
  • Υποχρεωτική εφαρμογή από 1/1/2025: Τα κράτη μέλη έπρεπε να ενσωματώσουν τις αλλαγές στην εθνική τους νομοθεσία έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024, με τους νέους κανόνες να τίθενται σε ισχύ από 1 Ιανουαρίου 2025.
  • Ειδικές ρυθμίσεις για τα ελληνικά νησιά: Η Ελλάδα διατηρεί το δικαίωμα εφαρμογής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ έως 30% χαμηλότερα στα νησιά του Αιγαίου (εκτός Κρήτης), όπως Λέσβος, Χίος, Σάμος, Δωδεκάνησα, Κυκλάδες και Σκύρος.
  • Επιδιώκεται κοινωνική δικαιοσύνη: Η οδηγία εξισορροπεί δημοσιονομικές ανάγκες, στήριξη ευάλωτων ομάδων και περιφερειών, και ενθαρρύνει την πράσινη μετάβαση μέσω της φορολογικής πολιτικής.

Πότε και πώς πρέπει η Ελλάδα να ενσωματώσει την οδηγία 542 στο εθνικό δίκαιο

Η Ελλάδα όφειλε να ενσωματώσει την Οδηγία (ΕΕ) 2022/542 στο εθνικό της δίκαιο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024, όπως προέβλεπε το σχετικό ευρωπαϊκό πλαίσιο. Η οδηγία αυτή αφορά τους συντελεστές ΦΠΑ και μεταξύ άλλων επιτρέπει τη χρήση μειωμένων ή ακόμα και μηδενικών συντελεστών ΦΠΑ σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες.daily.nb+2

Διαδικασία ενσωμάτωσης:

  • Η ενσωμάτωση γίνεται με ψήφιση σχετικής νομοθεσίας από το ελληνικό κοινοβούλιο (συνήθως νόμος ή τροποποίηση υπάρχοντος φορολογικού νόμου), που θα ορίζει τις απαραίτητες μεταβολές στους συντελεστές ΦΠΑ και θα προβλέπει ειδικές διατάξεις για τις κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών του παραρτήματος της Οδηγίας.
  • Μετά την ψήφιση, το σχετικό ΦΕΚ πρέπει να κοινοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Επειδή η Ελλάδα δεν τήρησε την αρχική προθεσμία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει διαδικασία επί παραβάσει, αποστέλλοντας αιτιολογημένη γνώμη, και έχει δώσει νέα προθεσμία δύο μηνών (από τα μέσα Ιουλίου 2025) για πλήρη ενσωμάτωση και κοινοποίηση των μέτρων. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, η Επιτροπή μπορεί να προχωρήσει σε περαιτέρω νομικές ενέργειες.forin+4

Συνοπτικά:

  • Αρχική προθεσμία ενσωμάτωσης: 31 Δεκεμβρίου 2024
  • Νέα προθεσμία μετά από αιτιολογημένη γνώμη: Εντός δύο μηνών από τα μέσα Ιουλίου 2025
  • Διαδικασία: Νομοθετική κύρωση → δημοσίευση σε ΦΕΚ → κοινοποίηση στην Κομισιόν

Η άμεση συμμόρφωση είναι απαραίτητη για να αποφευχθούν κυρώσεις και να ενεργοποιηθούν τα οφέλη της οδηγίας για επιχειρήσεις και κατοίκους, ειδικά σε περιοχές με ειδικά καθεστώτα ΦΠΑ.

  1. https://daily.nb.org/nomika-nea/fpa-kabanaki-apo-tin-komision-stin-ellada-gia-mi-ensomatosi-odigion-i-apantisi-tis-olomeleias-dikigoron/
  2. https://www.forin.gr/articles/article/85962/ee-pente-k-m-metaksu-twn-opoiwn-kai-h-ellada-na-euthugrammisoun-th-nomothesia-tous-gia-parabaseis-fpa
  3. https://www.ebdomi.com/eidiseis-nea/18298-sto-edolio-tes-komision-e-ellada-gia-ton-phpa.html
  4. https://www.worldenergynews.gr/epikairothta/articles/571663/komision-zita-apo-tin-ellada-na-efthygrammistei-me-tin-odigia-gia-ton-fpa-mexri-ton-septemvrio
  5. https://kalymnos-news.gr/2025/07/%CE%BA%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CF%83%CE%B9%CF%8C%CE%BD-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%82-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1-%CF%80%CF%81%CE%BF%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%BC%CE%AF%CE%B1-%CE%B4%CF%8D%CE%BF-%CE%BC%CE%B7/
  6. https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/E-10-2025-002939_EL.html
  7. https://syriza.gr/erotisi-kedikoglou-mamoulaki-na-prochorisei-amesa-i-ensomatosi-tis-odigias-ee-2022-542-sto-ethniko-dikaio-oste-na-efarmostoun-oi-meiomenoi-syntelestes-fpa-sti-skyro-kai-se-alles-paramethories-nis/
  8. https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2022/542/oj?locale=el
  9. https://xronos-kozanis.gr/sto-stochastro-tis-komision-pente-krati-meli-gia-kathysteriseis-stin-efarmogi-ton-neon-kanonon-fpa/
  10. https://www.dramini.gr/epeigoysa-symmorfosi-me-tin-odigia-ee-gia-toys-syntelestes-fpa-anagki-gia-meiosi-toy-fpa-se-vasika-eidi/
  11. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/ALL/?uri=CELEX%3A32022L0542
  12. https://www.opengov.gr/minfin/?c=40888

Δημοσιεύτηκε

σε

,

από

Ετικέτες:

Σχόλια

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.